Dwór Artusa w Gdańsku

12 sierpnia 2022 0 komentarzy

Jednym z najchętniej odwiedzanych przez turystów miast w Polsce jest bez wątpienia stolica województwa pomorskiego, czyli Gdańsk. To miasto leżące nad Zatoką Gdańską jest prawdziwym zagłębiem zabytków. Jednym z najpiękniejszych tego typu obiektów jest Dwór Artusa. Budowla znajdująca się w samym centrum tego portowego miasta jest prawdziwą perłą wśród śródmiejskich kamienic i zjawiskowym tłem dla znajdującego się nieopodal posągu Neptuna.

Geneza powstania

Dwór Artusa w Gdańsku powstał jako budynek użyteczności publicznej dla gdańskich patrycjuszy. To właśnie z ich funduszy zainicjowano jego wzniesienie w Gdańsku Głównym w latach 1348-1350. Powstawanie tego rodzaju budynków nie było niczym nowym, jeśli chodzi o średniowieczne miasta północnej Europy. Bogaci mieszczanie nierzadko pozwalali sobie na wydanie sporych sum pieniędzy na wybudowanie obiektów służących później jako miejsce spotkań towarzyskich wśród miejskich elit.

Nazwa gdańskiego dworu wbrew pozorom nie jest niczym oryginalnym. Termin Dwór Artusa nawiązywać miał do słynnej już dla ówczesnej społeczności legendy o królu Arturze i jego kompanach. Mieszczanie chcieli w ten sposób wskazać mniej zamożnym obywatelom o swojej wyższości nad nimi oraz wzorowaniu się na ideałach rycerskich. W początku swojego istnienia posiadaczem dworu było bractwo św. Jerzego. W drugiej połowie XV wieku po pożarach, które nawiedziły budynek, bractwo przeniosło się w inne miejsce. Po odbudowie dworu na koszt miasta Gdańska, powstałe w nim stowarzyszenia podzieliły się jego wnętrzem i uznały za swoją siedzibę. Do końca piętnastego stulecia w Dworze Artusa pojawiali się wszelakiej maści kupcy, kombatanci wojenni, handlarze, sędziowie i inne zrzeszenia zawodowe. W XVI wieku Dwór Artusa zyskał jeszcze jedną bardzo ważną dla miasta funkcję. Mianowicie przeprowadzano w nim jawne rozprawy sądowe. Krótko po tym fasadę budynku przekształcono ze stylistyki późnogotyckiej na renesansową. Niemalże 100 lat później została ona przebudowana ponownie, tym razem w nurcie manieryzmu holenderskiego. W drugiej połowie XVII wieku w związku z licznymi wojnami, biedą i chorobami dwór zaczął tracić na swej dawnej wartości. W konsekwencji Rada Miasta podjęła decyzję zmianie przeznaczenia budynku na dom giełdowy. Dwór Artusa funkcjonował do końca drugiej wojny światowej podczas której został zniszczony. Po odbudowie służy do dziś jako miejski budynek reprezentacyjny i jest otwarty dla zwiedzających.

Architektura dworu

Z racji, że budynek miał pokazywać wszystkim średniowiecznym mieszkańcom Gdańska przepych i wyższość patrycjuszy nad innymi obywatelami, wybudowano go na jednej z głównych ulic w samym centrum. Była nią ulica Długi Targ sąsiadująca bezpośrednio z ulicą Długą, czyli reprezentatywnym deptakiem Gdańska. Wśród innych znanych gdańskich budowli, w okolicy znajdowały się m.in. bazylika Mariacka oraz ratusz miejski. Dwór został wybudowany na oparciu dwóch stojących obok niego kamienic usytuowanych w linii szczytowej, które były dla niego solidną podstawą przed powstaniem wyższych partii budynku. Południowa i zarazem tylna fasada budynku była udekorowana oknami o ostrych łukach. Jej zwieńczenie zostało wykończone w trójkątnym gotyckim stylu. Poniżej okien znajdowało się tam też wejście do wnętrza. Północna część dworu posiadała okna bliźniacze do południowej. Nad nimi usadowiono trójkątny szczyt na filarach zmieniających się w kolejnej fazie w przepiękny pinakiel. Wewnątrz budynku znajdowała się sala swoim kształtem przypominająca czworobok. Nad nią widniało dekorowane sklepienie podtrzymywane przez cztery filary wykonane z granitu. Poza wspaniałym wykończeniem podziwiać można było bogate ruchomości w postaci drogocennych mebli wieńczących przepych tego wspaniałego dworu.

Dodane w kategorii: Architektura historyczna, Ciekawe budynki