Architektura romańska

28 czerwca 2022 0 komentarzy

Styl romański narodził się w Europie zachodniej, a jego powstanie i bujny rozwój związane są z rokiem 1000, przez ówczesnych ludzi uważanych za przełomowy. Miał nastąpić wtedy koniec starego świata. Oczekiwano nadejścia Jezusa Chrystusa, powszechne było religijne wzmożenie, którego skutkiem był dynamiczny rozwój budownictwa sakralnego. Dlatego najczęściej spotykanymi przykładami architektury romańskiej są kościoły, klasztory i kaplice.

Tradycje i cechy architektury romańskiej

Ponieważ romanizm wyrósł na bazie rzymskiego antyku, jego kolebką stały się północne Włochy, Francja oraz Niemcy, gdzie tradycje antyczne były najżywsze. W Polsce sztuka romańska pojawiła się za panowania Kazimierza Odnowiciela, w okresie powrotu monarchii. Uważa się, że styl panował od 11 do 13 wieku i stopniowo rozlewał się po całej Europie, a wraz z prowadzonymi wówczas wyprawami krzyżowymi dostał się na Bliski Wschód.

Co ciekawe jego nazwa została wprowadzona dopiero w 19 wieku, wpierw dla grupy języków wywodzących się z łaciny, a później dla inspirowanej nią sztuki. Obok późniejszego gotyku to drugi styl charakterystyczny dla Średniowiecza.

Architektura romańska jest łatwo rozpoznawalna ze względu na swoje główne cechy. Najprościej mówiąc budynek w tym stylu to ciężka, kamienna bryła z potężnymi murami i małymi oknami. Należy pamiętać, że kościoły były wtedy nie tylko ośrodkami kultu, ale spełniały również funkcję obronną, gdzie często chronili się zagrożeni najazdem wroga okoliczni mieszkańcy. Małe okienka pozwalały razić najeźdźcę z łuku lub kuszy, a grube kamienne mury odporne były na ogień i ówczesne techniki oblężnicze.

Typowy kościół romański to zatem kamienny budynek budowany na planie krzyża, kwadratu, prostokąta lub koła. Nieodzownym jego elementem są tzw. absydy, czyli półkoliste pomieszczenia, sprawiają one wrażenie doczepionych do podstawowej geometrycznej figury. Często obramowywano ozdobnie drzwi wejściowe, tworząc portale, zaś na samymi drzwiami umieszczano efektowny tympanon.

Najsłynniejsze przykłady

Z ciekawostek warto wiedzieć o wzajemnych proporcjach arytmetycznych figur, z których składała się romańska budowla, co miało w zamyśle architektów odpowiadać Boskiemu planowi stworzenia według “liczby i miary”. Obowiązywała również ówczesnych budowniczych całkowita anonimowość- nie mieściła się w ich świadomości chęć rywalizacji z jedynym Stwórcą. Podobnie przedstawiała się sprawa umiejscowienia kościołów, które budowane były pod szczytami wzniesień, lecz nigdy nie na samych szczytach, co również można by poczytać za objaw ludzkiej pychy.

Najbardziej znanymi przykładami architektury romańskiej w zachodniej Europie są: zespół obiektów w Pizie ( ze słynną krzywą wieżą), katedra w Parmie, katedra w Awinionie, opactwo w Clyny, katedra w Norwich oraz katedra w Santiago de Compostela.

W Polsce możemy pochwalić się m.i.n. Kolegiatą w Tumie (wedle legendy w jej budowie przeszkadzał sam diabeł Boruta), kościołem w opactwie cystersów w Sulejowie, Zamkiem Piastowskim w Legnicy, Rotundą w Cieszynie oraz przepięknym Opactwem benedyktynów w Tyńcu.

Dodane w kategorii: Style architektoniczne