Cuda architektoniczne

Architektura bizantyjska

30 grudnia 2021 0 komentarzy

Widok na Hagia Sophia w Istambule

Zjawiskowe, niebosiężne i niezwykle przy tym precyzyjne budowle – to z nimi powinien przede wszystkim kojarzyć się bizantyński styl architektoniczny.

Historia i cechy charakterystyczne stylu bizantyńskiego

Architektura bizantyńska (zwana również bizantyjską) narodziła się ok. V wieku n.e. wraz z przeniesieniem stolicy Imperium Rzymskiego do Konstantynopola i rozwijała się zarówno na terenie Cesarstwa Bizantyjskiego, jak i regionów pozostających pod jego wpływem. Stanowiła ona sztukę Kościoła Prawosławnego, dlatego też związana była głównie z budowlami sakralnymi. W stylu bizantyńskim wzorowano się na tradycjach rzymskich, wczesnochrześcijańskich, hellenistycznych i orientalnych. Wśród cech charakterystycznych architektury należy wymienić przede wszystkim skłonność do przepychu i ogromu dekoracji, ale też wybujałej kolorystyki oraz tematyki sakralnej dominującej we wszelkim zdobnictwie.

W historii stylu bizantyjskiego wyróżnia się trzy etapy – wczesnobizantyjski, średniobizantyjski i późnobizantyjski. Pierwszy rozpoczął się założeniem Konstantynopola w 330 roku i zakończył w 843 roku, drugi etap trwał do roku 1204 (Konstantynopol został wtedy zajęty przez krzyżowców), natomiast ostatni datuje się na lata 1261- 1453. W 1453 roku Konstantynopol zdobyty został przez Turków osmańskich.

Wspomniane już bizantyjskie budowle sakralne wznoszone były zazwyczaj na planie centralnym. Najważniejszy element stanowiła ośmiokątna budowla położona w centrum, wsparta z reguły ośmioma filarami, między którymi znajdowały się dwukondygnacyjne arkady. Za największe osiągnięcie architektoniczne tego stylu uważa się natomiast stworzenie kopuły na kwadracie. Podtrzymywana była przez cztery łuki, które opierały się na masywnych kolumnach. Dzięki tak solidnej konstrukcji można było wstawiać więcej okien. Wnętrza zdobione były poprzez liczne mozaiki, malowidła (głównie freski) oraz ikony. Spośród kolorów dominowały złoto, zieleń, granat i czerwień. Wartym uwagi jest fakt, że pomimo zazwyczaj solidnych i przysadzistych konstrukcji, wnętrza bizantyjskich budowli są lekkie i pełne światła.

Przykłady architektury bizantyńskiej

Jedną z najsłynniejszych budowli reprezentujących styl bizantyński stanowi wybudowana w pierwszej połowie VI wieku Hagia Sophia znajdująca się w Stambule (dawnym Konstantynopolu). Została ona wzniesiona w latach 532-537 za panowania Cesarza Justyniana Wielkiego. Łączy w sobie cechy podłużnej bazyliki oraz budynku na planie koła, a jej najważniejszym elementem jest potężna centralna kopuła. Przez wieki budowla była uważana za niedościgniony wzór świątyni doskonałej oraz za symbol Kościoła bizantyjskiego. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w roku 1453 została przekształcona w meczet.

Inne równie interesujące zabytki sztuki bizantyjskiej to m.in. kościół św. Jana Chrzciciela w klasztorze Studios, kościół San Vitale w Rawennie, kościół św. Apostołów i pałac cesarski w Stambule oraz Klasztor św. Katarzyny wybudowany u podnóża góry Synaj.

Dodane w kategorii: Style architektoniczne

Poprzedni artykuł

Następny artykuł

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany/ Wymagane pola oznaczone gwiazdką *