Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie

22 grudnia 2021 0 komentarzy

Gotycki zamek Kapituły Warmińskiej to najstarszy i najbardziej okazały budynek tego typu w całym regionie. Przez wieki było to centralne miejsce miasta i świadek wielu interesujących wydarzeń historycznych. Tak stara budowla pełniła wiele różnych funkcji, a wygląd jej komnat diametralnie się zmienia. Przyjrzyjmy się historii tego miejsca od strony jego niezwykle ciekawej architektury.

Wczesne dzieje zamku

Olsztyńska warownia od początku swojego istnienia była siedzibą administratora dóbr Kapituły Warmińskiej. W 1348 roku rozpoczęto budowę kamiennej konstrukcji na miejscu drewnianej strażnicy wzniesionej u zakola Łyny niemal 100 lat wcześniej.

Ze względu na strategiczne położenie zamek szybko stał się celem ataków, a w 1454 przeszedł pod pieczę krzyżacką. Przez następne lata budowla wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk. Ostatecznie jej obroną kierował sam Mikołaj Kopernik w 1512 roku. Astronom dwa razy był rezydentem olsztyńskiej warowni i wpłynął na jej architekturę. Jedną z najcenniejszych pamiątek po znanym mieszkańcu jest unikalna tablica astronomiczna umieszczona w ścianie krużganku.

Olsztyński zamek w nowych wcieleniach

W kolejnych latach warownia straciła swoje znaczenie obronne. Poważna przebudowa, która odbyła się w latach 1756 – 1758, nadała wschodniemu skrzydłu mieszkalnemu zupełnie nowy charakter. Wnętrze utrzymano w stylu późnego baroku. Po I rozbiorze Polski zamek trafił do zaboru pruskiego, a kolejnemu generalnemu remontowi poddano go już w II połowie XIX wieku. Dzięki temu, że budowla szczęśliwie przetrwała obie wojny światowe, możemy ją dziś oglądać właśnie w tym kształcie.

Odwiedzając olsztyński zamek, łatwo zauważymy, że składa się on z dwóch gotyckich skrzydeł. Od strony rzeki łączy je charakterystyczny i świetnie zachowany mur kurtynowy. Budowla składa się w tym miejscu także z części późnobarokowej, która stanowi wejście na dziedziniec.

Właśnie na nim możemy podziwiać kamienny posąg graniczny, zwany babą pruską. Na dziedzińcu znajduje się też nieczynna studnia. Do 2006 roku tuż obok rosła 120-letnia lipa, jednak drzewo zniszczył silny wiatr. Dziedziniec zamku jest też ważnym miejscem dla tamtejszej kultury. Od 1974 roku to właśnie na nim odbywa się słynny olsztyński festiwal “Śpiewajmy poezję”.

Świetnie zachowała się również grobla, która dzieli dawną fosę na dwie części. Lewa to obecny Amfiteatr im. Czesława Niemena, miejsce letnich koncertów i dużych wydarzeń kulturalnych. Prawa została zagospodarowana w park z fragmentami baszty o cylindrycznym kształcie. Przy wejściu na groblę znajduje się pamiątkowa ławeczka, na której siedzi gospodarz zamku, Mikołaj Kopernik.

Na koniec ciekawostka. Od strony południowej na międzymurzu bardzo dobrze zachował się tak zwany Magazyn Solny. Budynek pochodzący z XVII wieku stanowił pierwotnie mieszkanie dla załogi zamku.

Dodane w kategorii: Architektura historyczna, Ciekawe budynki