Dom Hansenów

26 stycznia 2015 0 komentarzy

Dom Zofii i Oskara Hansenów, jako pierwszy obiekt z Polski, wpisany został na listę Iconic Houses Network – międzynarodowej sieci modernistycznych domów jednorodzinnych udostępnionych zwiedzającym jako domy-muzea. Obok domu w Szuminie, na liście znalazły się, między innymi: Casa Batlló w Barcelonie projektu Antoniego Gaudiego, Casa de Vidro w Sao Paulo projektu Liny Bo Bardi, Seth Peterson Cottage w Mirror Lake projektu Franka Lloyda Wrighta czy Eames House w Los Angeles projektu Charlesa i Ray Eamsów.

Stowarzyszenie Iconic Houses powstało z inicjatywy Nataschy Drabbe, historyczki architektury, a prywatnie – wdowy po holenderskim architekcie Marcie van Schijndelu. Na liście Iconic Houses znaleźć się mogą obiekty mieszkalne spełniające kilka podstawowych kryteriów. Przede wszystkim, domy te powinny były powstać w XX wieku, wpisywać się w założenia modernizmu oraz stanowić realizacje uznanych, doświadczonych architektów. Innym ważnym wymogiem jest ich forma – niezmieniona od czasów powstania. Oczywiście, dopuszcza się remonty tych obiektów, ale tylko w niewielkim stopniu, tak, by oryginalne założenia projektowe architektów nie zostały naruszone.

Wśród Iconic Houses znajdziemy więc modernistyczne, nieprzebudowywane domy, zaprojektowane przez znakomitych architektów, odgrywające znaczącą rolę w historii architektury XX wieku. Co więcej, każdy z nich jest otwarty dla zwiedzających.

Oskar Nikolai Hansen urodził się w 1922 roku w Helsinkach. W czasie studiów architektonicznych na Politechnice Warszawskiej poznał swoją przyszła żonę – dwa lata młodszą studentkę architektury – Zofię Garlińską. Hansenowie poświęcili się refleksji teoretycznej nad strukturą urbanistyczną, architekturą oraz psychofizycznymi potrzebami człowieka osadzonego w świecie – przestrzeni. Owocem tej refleksji były niezwykle nowatorskie koncepcje Formy Otwartej oraz Linearnego Systemu Ciągłego. Założenia Formy Otwartej, jako idei współtworzenia architektury przez jej użytkowników, zaprezentowano po raz pierwszy na Międzynarodowym Kongresie Architektury Nowoczesnej w Otterlo w 1959 roku. Koncepcja Linearnego Systemu Ciągłego dotyczyła organizacji aglomeracji w układzie południkowym, gdzie poszczególne strefy funkcjonalne miały swobodnie przeplatać się ze strefami mieszkalnymi.

Hansenowie zrealizowali wspólnie pięć projektów: Przyczółek Grochowski, bloki na Rakowcu w Warszawie, osiedle Słowackiego w Lublinie, dom własny w Szuminie oraz zburzone mieszkania nad kamienicą przy ulicy Sędziowskiej w Warszawie.

Dom Hansenów to niepozorny, drewniany budynek znajdujący się we wsi Szumin na Mazowszu, nieopodal starorzecza Bugu. Jego budowa rozpoczęła się w 1968 roku, a projektowaniu budynku uczestniczyli czynnie synowie Hansenów – Igor i Alvar.

Dom w Szuminie miał urzeczywistniać wszystkie założenia, sformułowanej przez Hansenów, Formy Otwartej. Stąd też, co roku, odbywały się w nim letnie warsztaty (Letnie Szkoły Formy Otwartej) przygotowywane przez Oskara Hansena dla studentów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Dom w Szuminie jest jedną z niewielu realizacji pary architektów, które powstały w pełnej zgodzie z projektem twórców, bez ingerencji i przeinaczeń ze strony socjalistycznego przemysłu budowlanego. Obiekt ten, tak jak chcieli tego Hansenowie, stał się ramą, której wypełnienie stanowił człowiek, jego potrzeby i oczekiwania.

Oskar Hansen zmarł w 2005 roku w Warszawie. Po śmierci męża, Zofia Hansen w dalszym ciągu spędzała w Szuminie przynajmniej kilka miesięcy w roku.

Po śmierci Zofii Hansen w 2013 roku, bliscy przekazali dom pod opiekę Muzeum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Dom Hansenów został udostępniony dla publiczności, po kilku miesiącach przygotowań i inwentaryzacji, w maju 2014 roku. Zwiedzanie obiektu odbywa się podczas wycieczek organizowanych przez Muzeum Sztuki Współczesnej.

Wycieczka do Szumina jest najlepszym sposobem zrozumienia idei Hansenów, zbliżenia się do sposobu, w jaki pojmowali oni architekturę oraz miejsce człowieka-architekta w otaczającej go przestrzeni.

Dodane w kategorii: Architektura nowożytna, Ciekawe budynki