Brutalizm w architekturze

22 grudnia 2020 0 komentarzy

Brutalizm, znany również jako architektura brutalistyczna, jest stylem, który pojawił się w latach 50. i wyrósł z początku XX wieku z ruchu modernistycznego. Brutalistyczne budynki charakteryzują się masywnym, monolitycznym i blokowym wyglądem, sztywnym geometrycznym stylem oraz wykorzystaniem na dużą skalę wylewanego betonu. Ruch ten zaczął podupadać w latach 70., po tym jak został mocno skrytykowany za to, że był mało przyjazny i zbyt prymitywny.

Charakterystyka

Brutalizm na ogół cechował się chropowatymi, niedokończonymi powierzchniami, nietypowymi kształtami, surowymi materiałami, prostymi liniami i małymi oknami. Elementy modułowe były często wykorzystywane do tworzenia mas reprezentujących określone strefy funkcjonalne, zgrupowane w jednolitą całość. Oprócz betonu, innymi materiałami powszechnie stosowanymi w budownictwie brutalistycznym były cegła, szkło, stal i kamień.

Wywodzi się z surowego betonu

Termin “Brutalizm” został stworzony przez brytyjskich architektów Alison i Petera Smithsonów, a spopularyzowany został przez historyka architektury Reynera Banhama w 1954 roku. Wywodzi się z “Béton brut” (surowy beton) i po raz pierwszy był kojarzony w architekturze z Le Corbusierem, który zaprojektował Cite Radieuse w Marsylii pod koniec lat 40. ubiegłego wieku.

Brutalizm stał się popularnym stylem w latach 60. ubiegłego wieku, kiedy to surowość lat 50. ustąpiła miejsca dynamizmowi i odważnym linią. Powszechnie stosowano go w projektach rządowych, na uniwersytetach, w centrach rekreacyjnych i handlowych oraz w wieżowcach.

Styl stał się synonimem postępowych społecznie rozwiązań mieszkaniowych, które architekci i urbaniści promowali jako nowoczesne. Wraz z etosem “społecznej utopii” oraz wpływem architektury konstruktywistycznej, stał się on coraz bardziej rozpowszechniony w europejskich krajach bloku wschodniego. Największą popularnością cieszył się w Związek Radzieckim, Bułgarii, Czechosłowacji i Jugosławii. Jedyną przestrzenią miejską w całości zaprojektowaną w duchu brutalizmu jest Czandigarh w Indiach.

Ikony brutalizmu

Jednymi z najbardziej ikonicznych przykładów brutalizmu w światowej architekturze są: Biblioteka Giesel w San Diego, Gmach Ministerstwa Sprawiedliwości w Londynie czy Ratusz Miejski w Bostonie. Najciekawszymi budynkami brutalistycznymi w Polsce jest z pewnością Hotel Forum w Krakowie i Dworzec w Katowicach. Do słynnych architektów, których twórczość odzwierciedla pewne aspekty stylu brutalistycznego należą: Louis Kahn, Ludwig Meis, Ernő Goldfinger, Paul Rudolph i wielu innych.

Nie zabrakło krytyków

Radykalność brutalizmu od zawsze wywoływała spolaryzowane opinie. Konkretne budynki, jak i cały ruch, spotkały się z liczną krytyką, jednak cieszyły się również z poparciem architektów i lokalnych społeczności. Wiele brutalistycznych budynków doczekało się miana ikona kultury, niekiedy otrzymując status obiektów zabytkowych. W ostatnich dziesięcioleciach ruch ten stał się przedmiotem ponownego zainteresowania. W 2006 roku kilku bostońskich architektów wezwało do zmiany nazwy stylu na “architekturę heroiczną”, aby zdystansować się od negatywnych konotacji terminu “brutalizm”.

Dodane w kategorii: Style architektoniczne