Rodzaje sklepień w architekturze

21 lipca 2020 0 komentarzy

Sklepienie to konstrukcja budowlana, która przykrywa górę budynku sufitem w łukowatym kształcie. Najczęściej sklepienia stosuje się w kościołach, zamkach czy pałacach, aby nadać budynkowi wyjątkowy charakter. Jakie są rodzaje sklepień?

Sklepienia były znane, choć jeszcze nie nazwane już w czasach starożytnych. Pierwszą, odnalezioną przez archeologów konstrukcją tego typu była komora farona w piramidzie Cheopsa, która powstała w starożytnym Egipcie. Łuk zastosowano, aby pomieszczenie nie zostało zgniecione. W Mezopotamii i Persji stosowano sklepienie pozorne, czyli tak układano cegły aż do sufitu, aby naturalnie utworzyły łuk.

Starożytna Grecja – pierwsze sklepienie kolebkowe

W starożytnej Grecji prawdopodobnie po raz pierwszy zastosowano sklepienie, które jest zdefiniowane na kartach historii sztuki. To sklepienie kolebkowe, które ma kształt tradycyjnego łuku, ale patrząc od dołu przypomina odwróconą kolebkę dla dziecka i stąd ta nazwa. Ruiny budynków, które miały sklepienie kolebkowe, znaleziono na wyspie Keos.

Starożytny Rzym – sklepienie klasztorne, krzyżowe i kopuła

Starożytni Rzymianie byli prawdziwymi specjalistami od sklepień. Na swoich terenach budowali budynki i ozdabiali je sklepieniem klasztornym (składa się z dwóch przenikających się kolebkowych), krzyżowym (różni się od klasztornego tym, że pozostawiono górne części sklepień) oraz kopułą (bardzo znane sklepienie w kształcie czaszy).

Modyfikacje wymyślonych wcześniej sklepień stosowano także w architekturze romańskiej.

Gotyk – dynamiczny rozwój sklepień

Mówi się, że gotyk to czas, kiedy sklepienia stosowano we wszystkich reprezentacyjnych budowlach. Rozwinięto sklepienia krzyżowe, podwyższając je i dodając kształt ostrołuku. Wymyślono sklepienia gwiaździste (układ łuków wyglądał z dołu jak gwiazda), sieciowe (z gęstszym układem łuków) oraz kryształowe (niezwykle ozdobne, z drobniejszym podziałem).

Renesans – czas lunet, kopuł i zwierciadeł

Także architektura renesansu wprowadziła modyfikacje do znanych już wcześniej typów sklepień. Triumfy święciły kopuły, ale także nowe lunety (z poprzecznymi kolebkami) oraz sklepienia zwierciadlane (o małej krzywiźnie, przechodzące w płaski strop).

Od czasu baroku stosowano wcześniej wymyślone sklepienia, ale dużo rzadziej. Ozdobne łuki od tamtej epoki aż do dziś ozdabiają sufity właściwie tylko budynków sakralnych.

A jak wygląda nowoczesne sklepienie? W XX wieku renesans przeżywają kopuły. W ten sposób buduje się stadiony, hale sportowe czy sale widowiskowe. Jednak nie ozdabia się ich już misternymi rzeźbami czy kolorowymi malowidłami.

Nowoczesne sklepienie składa się ze stali i żelbetu, a nowatorskie metody obliczeniowe pozwalają zastosować takie sufity nawet w ogromnych obiektach, bez obaw o zawalenie. Kopuła nadaje nawet świeckim budynkom poczucia przestrzeni wewnątrz, wzniosłości, majestatu i precyzji architektonicznej.

Dodane w kategorii: Baza wiedzy, Elementy architektoniczne